علیاصغر محکی مدیر مسئول روزنامه همشهری معتقد است لازم است با گذشت 3 دهه از پیروزی انقلاب اسلامی، با اصلاح قانون به سمتی برویم که مطبوعات بتوانند رسالت حرفهای خود را در فضایی برخاسته از حس مسئولیت اجتماعی و تعهد حرفهای به خوبی انجام دهند که لازمه استقرار چنین فضایی، استقلال اقتصادی مطبوعات، رشد کیفیشان، توسعه آموزشهای روزنامهنگاری، تجدیدنظر در نظام جذب و بهکارگیری روزنامهنگاران و بازبینی قوانین مطبوعاتی است
محکی در گفتوگو با ایسنا، با اشاره به سابقه قانونگذاری در حوزه مطبوعات کشور اظهار کرد: در تمامی قوانین مطبوعاتی ایران بهجز نخستین قانون مطبوعات، نظام پیشگیری مبنای عمل بوده است که در آنها حداکثر سختگیری اولیه در قدمهای ابتدایی برای راهاندازی نشریه اعمال میشود، در حالی که برخلاف نظام پیشگیری، امروزه در بیشتر کشورهای دنیا نظام تنبیهی اساس قانون مطبوعات است.
او درباره ویژگیهای نظام تنبیهی گفت: در نظام تنبیهی با ثبتنام اولیه و ارسال نخستین شماره، میتوان انتشار نشریه را آغاز کرد و انتشار آن تا زمانی که تخلفی صورت نگرفته است، ادامه دارد اما اگر براساس آنچه در قانون تصریح شده است، خلافی مشاهده شود، از طریق دادگاه و قوه قضاییه برخورد لازم با آن صورت میگیرد.
این در حالی است که در نظام پیشگیرانه دریافت مجوز قبل از انتشار الزامی است. وی ادامه داد: اگر امروز میبینیم نظام پیشگیرانه پس از یک قرن هنوز بر قوانین مطبوعاتی ما حاکم است باید مجموعهای از متغیرهای فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و تاریخی را ردیابی کنیم.
بهطور مثال اینکه مطبوعات ما نتوانستند از فضای آزاد سالهای اول انقلاب بهره لازم و درست را ببرند و برخی بداخلاقیها و تخریبها در آن فضا وجود داشت، یکی از دلایل تداوم این وضعیت بوده است که البته بعد از آن هم، شرایط جنگ و تهدیدهای خارجی مانع از آن شد که فضای مطبوعات به سمت و سوی مناسبی پیش رود.
این مدرس روزنامهنگاری یکی از چالشهای فعلی کشور در حوزه قانون مطبوعات را تداوم نظام پیشگیرانه دانست که امروز فقط در چند کشور مانند سنگاپور، ویتنام، مالزی، چین و تعدادی از کشورهای عربی مرسوم است و درباره تدوین قانون نظام جامع رسانهها خاطرنشان کرد: بسیار خوب است در تدوین قوانین جدید رسانهای، نظام تنبیهی را جایگزین نظام پیشگیرانه کنیم و بدین ترتیب، شرایط را برای حرکت به سوی فضای مطلوب فعالیت رسانهها و مطبوعات سوق دهیم